لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 282

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند
در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم)
 

 
ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد

اسباب زحمت-کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود

استخوان‌بندی-درست کردن انگاره و طرح

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

جوز علی-نامی با تحقیر برای صدا زدن کسی

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

 

آب آتش زده(اشک)

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

 

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست

از خود در آوردن-دروغ‌پردازی کردن

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)
بی سر و پا-پست-فرومایه

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

اسب چوبین(تابوت)

تک و تا-جنب و جوش

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

 

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

تلق و تولوق-صدای ناهنجار

دُم کله پز را گرفتن-رفتن کسی بی سر و پا و آمدن کسی بی سر و پاتر به جای او

خوش نشین-کسی که هر جا خواست اقامت می کند-ساکنان غیر زارع ده

خدا نکرده-امیدوار این طور نباشد

 
رخصت خواستن-اجازه خواستن

حساب سوخته-بدهی قدیمی

چپ افتادن با کسی-مخالف شدن با کسی-پیله کردن به کسی

خود را خوردن-رنج بردن

به خط کردن-به صف کشیدن

تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

بی اشتها-بی میل به غذا

زائو-زنی که زاییده و در بستر است

بیل را پارو کردن-در کاری ناشیگری محض کردن
خدا برکت-خدا بیش ترش کند
آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

آدم سر به راه(شخص خوب و نجیب، کسی که مزاحم دیگران نیست)

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر
خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

افتادن تشت کسی از بام-رسوا شدن-باز شدن مشت کسی

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق
چاپی-حرف دروغ و بی اساس

بد اخم-عبوس و ترشرو

تو پوست کسی افتادن-کسی را وسوسه کردن

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

انداختنی-جنس نامرغوب

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

بادپا-تند رو-تیز تک

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن
چار ستون بدن-استخوان بندی-اسکلت بدن

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن
خار چشم کسی بودن-مایه ی عذاب کسی بودن

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

آش نذری-آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

جای سوزن انداختن نبودن-پر بودن-بسیار شلوغ بودن
 

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

پامال شدن-از بین رفتن
آخش درآمدن-از درد نالیدن

بیرون رفتن-به توالت رفتن

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن
ذلیل شده-خوار و زبون-دشنام و نفرینی که زنان به کودکان بسیار شیطان خود می دهند
بز رقصاندن-هر دم بهانه ی تازه ای آوردن

دلسرد کردن-ناامید کردن
چوب سیگار-نی سیگار

از راه به‌در بردن(فریب دادن، اغوا کردن)

خواب و خوراک-خورد و خواب

بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

آبِ سیاه-نیمه کوری

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

خصوصی-مقابل عمومی

زَوال-مست مست-لول

رفتن آن جا که عرب نی انداخت-به جای دور و بی بازگشت رفتن-به وضع ناجوری گرفتار شدن

چُغُل-سخن چین

دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن
زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

پیسی-بد رفتاری-آزار

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

درز گرفته-کوتاه کرده
پوست پیازی-نازک و بی دوام

به جا آوردن-شناختن

به حرف آوردن کسی-کسی را به سخن گفتن واداشتن
دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن
بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد
چپ دادن-رد کردن
حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد
پشمالو-دارای موهای بسیار

دهن دره-خمیازه

 

تر و تازه-شاداب-شسته و رفته

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

 

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

دو پول-مبلغ بسیار ناچیز و اندک

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

 
 

پس افت-حقوق هنوز پرداخت نشده

پاشیر-گودال پای شیر آب

بازو دادن-یاری دادن

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

آب نمک زدن(با شیرین زبانی گفتن)

آهنگ ریپ‌دار-آهنگی که یک ضرب آن کم باشد

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا

پاکاری-شغل پاکار

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

 

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

 

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

 

دماغ تیز داشتن-شامه تیز داشتن

 

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن

چسی آمدن-به دروغ یا احمقانه به خود بالیدن-قمپز در کردن

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

 

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

از ته دل(از سر صدق و صفا)

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

خودی-آشنا

دنبال کردن-تعقیب کردن-اصرار و پافشاری کردن-پی گیری کردن

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

خبر گرفتن-پرسیدن
الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

تلمبار- تل انبار

 

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

خون جگر خوردن-رنج بسیار کشیدن-غم فراوان خوردن

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

خپله-چاق و کوتاه قد

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

جگرک-نگا. جغور بغور

تیز بزی-فورن-بی درنگ

 

پیمانکار-آن که مطابق قرارداد انجام کاری را در زمان معین به عهده می گیرد

آپارتی-زن بی‌حیا و بدزبان-سلیطه-پاچه‌ورمالیده

 

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن

چشم کردن-چشم زدن

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

 

الدنگ(بیکاره، مفتخور، بی‌غیرت)

بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد
امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)
دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری
روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

دق مرده-گرفتار شده به بیماری دق-غمگین
 

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند

اِرا-هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن
بچه ی-اهل ِ

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید

 

 

برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

 
ژل-مایعی برای شکل دادن موی سر

خرپا کوب-کسی که کارش ساختن خرپا است

 
چموش-سرکش-یکدنده

تیار کردن-آماده کردن

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن
تنوره زدن-چرخ زدن و گرد شدن
زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

دست پاچه-شتاب زده-مضطرب
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

 
خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)
خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن
چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

آش همان آش و کاسه همان کاسه-چیزی تغییر نکرده

دل کسی روی دل آدم بودن-درد دیگران را درک کردن-با دیگران غمخواری کردن

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن
به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

روگیری-چهره پوشاندن از نامحرم-شرم و حیا

حمله ور شدن-یورش بردن

چاخان کردن-دروغ گغتن-چُسی آمدن

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

تاپاله-سرگین خشگ شده ی گاو برای سوختن

آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن

ادرار بزرگ-مدفوع

دل دادن و قلوه گرفتن-غرق گفت و گو و راز و نیاز بودن

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

دور از شما ب-لانسبت
خدا روز بد نده-چشم بد دور-روز بد نبینید

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

پوست کنده-رک و بی پرده

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

ریختن مو-سخت وحشت کردن
آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

خوش قد و بالا-خوش اندام-بلند بالا
بی سر و پا-پست-فرومایه
چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه
بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

با هم کنار آمدن-با هم ساختن
چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

بی اُرس و پرس-بی مقدمه

 

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)
تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار
چوروک افتادن-چین پیداکردن چیزی

راه اندازی-راه انداختن

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

آب را گل آلود کردن-برای سود خود کارها را به هم زدن

خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

ژوری-هیئت داوران

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

خوش حرکت-خوش رفتار-طناز
خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند
پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

باجناغ-دو مرد که دو خواهر را به زنی گرفته باشند-همریش

بو بردن-حدس زدن-از روی شواهد فهمیدن

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

ازخودراضی(متکبر، خود پسند)
چراغان-جشن و سرور پر چراغ

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

دو بامبی-دو دستی-با دو دست

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

 

ازقحطی‌درآمده-گرسنه‌چشم-آدم ندید‌بدید

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

دهن لق-کسی که راز خود و دیگران را بازگوید

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی
خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد
دمخور-مصاحب-معاشر-همنشین

دست به سینه-آماده ی فرمان-در نهایت ادب و احترام

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

پیش بها-بیعانه
پا پتی-پا برهنه

بغلی-چیز کوچکی که در بغل جا بگیرد-بطری کوچک

 
زوار در رفته-پیر و فرسوده-به درد نخور-اسقاط

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

 

تصدق شدن کسی را-بلاگردان کسی شدن-قربان صدقه ی کسی رفتن

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

دو زاری-سکه ی دو ریالی

رنگ دادن و رنگ گرفتن-رنگ به رنگ شدن

آشغالی-سپور

از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

 

بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

بُل گرفتن-چیز مفت به چنگ آوردن-از فرصتی استفاده کردن-بهانه ای بدست آوردن
پیاز خرد نکردن به ریش کسی-از کسی ترسی نداشتن-به کسی اعتنایی نداشتن

خواربار-ارزاق-خوراک

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

 

خشک شدن شیر کسی-به کسی که زیاد حرص می خورد و جوش می زند می گویند

آفتاب از کدام طرف در آمده؟(چه عجب از این طرف‌ها؟!)

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

ارنعوت(آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف)

خروار-کنایه از مقدار زیاد

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن

 

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

انگشت بلند کردن-اجازه‌ی سخن خواستن

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست

خوشگلک-با خوشگلی اندک

به یک پول سیاه نیارزیدن- به لعنت خدا نیارزیدن

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

تک و تا-جنب و جوش

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند
رشته فرنگی-ماکارونی

 

بخت کسی گفتن-خدا برایش ساختن-شانس آوردن
خار چشم کسی بودن-مایه ی عذاب کسی بودن

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

 

دست پایین را گرفتن-کم ارزش و ناتوان فرض کردن

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

اَل اَمان-زینهار-پناه بر خدا

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن
از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق
به درد بخور-مفید-چیز یا کسی که سودمند باشد

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

ادرار بزرگ(مدفوع)

جیش-ادرار در زبان کودکان

چرک نویس-نوشته ی نخستین که ممکن است بازبینی و ویرایش شود

تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی

 

 
خیس کردن-ادرار کردن به خود

خر زور-نیرومند-پرزور
تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری
جلز-نگا. جز
پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن

چشمک-ایما و اشاره به چشم