لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 292

چاخان پاخان-دروغ

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

آمده-شوخی و لطیفه
چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

آش آلو شدن-خجالت‌زده شدن-سکه‌ی یک‌پول شدن-کنفت شدن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)
پاری ها-برخی-دسته ای از مردم
الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)
جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

زیر و رو کردن-همه جا را به دنبال چیزی گشتن-به هم ریختن

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود
جاده کشیدن-راه درست کردن
حساب پس دادن-جواب دادن به مسئول-دادن صورت ریز مخارج

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن
خود را بستن-پول دار شدن

حاشیه دار-کناره دار

این خاکدان-دنیا

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن
تبرک کردن-با برکت ساختن-خجسته کردن

زیر زبان کشی-با زرنگی از کسی حرف بیرون کشیدن-زیر پا کشی

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه
جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن
تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

 

تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

 
زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

خودکشی کردن-با رنج فراوان کاری را به پایان بردن

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

الحق-به‌راستی-حقیقتن

تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

اهل و نا اهل(کس و ناکس، نجیب و نانجیب)

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن
باهاس-باید-بایست

آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده
دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک
آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال

جد کمر زده-در نفرین به سید می گویند-یعنی جدش او را به سزایش برساند

 

پوست پیازی-نازک و بی دوام

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

خدا به رد-در پناه خدا

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

پاتال-سالخورده-پیر

چشمه چشمه-سوراخ سوراخ-مشبک
رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

روغن زرد-روغن حیوانی

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

بد قلق-بد عادت-بد ادا

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

پا سست کردن-آهسته کردن-از سرعت خود کاستن

آشی بودن زندگی-نامساعد بودن حال و احوال

 

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

چشم انداز-منظره

خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

خش و خش-نگا. خش خش

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

پنزر- پندر

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

خرس-چاق و درشت-تنومند

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس
روغن کرمانشاهی-روغنی که در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می آورند و به ترین روغن زرد است
حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

زهرمار خان-ترش رو-اخمو
حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

بله قربان گفتن-تملق بیش از حد گفتن

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

 

جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن

 

دلخور کردن-مایه ی گله مندی و نارضایتی کسی را فراهم کردن
آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

چشم زاغ-بی شرم

دل کسی را به دست آوردن-کسی را با نیکی و محبت از خود خشنود کردن

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

بستن کسی به دم خود-همیشه کسی را همراه داشتن

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

آب بندی کردن(آرام آرام به کار انداختن دستگاه نو)
بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد

 

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

آواز دهل-چیزی که تنها سخن‌گفتن درباره‌ی آن جالب است-نه خودش = چیزی که از آن سخن زیاد می‌گویند اما واقعیت آنچنانی ندارد

زیر دل زدن-تهوع آوردن

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

بیشتر از کوپن حرف زدن ،-سخنان بالاتر از حد و مقام خود گفتن پا را از گلیم خود فراتر نهادن
خدا برکت بده-نگا. خدا برکت

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

خام طمع-پر طمع و حریص-پر توقع

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

ربغ رحمت را سر کشیدن-مردن

تخم چهارشنبه-حرم زاده-ناسزایی برای بچه های شریر

پیسی-بد رفتاری-آزار

به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

انگشت روی چیزی گذاشتن(موضوعی را مورد توجه قرار دادن)

باربند-جای نهادن و بستن بار

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

چارخانه-شطرنجی
بوق سگ-بسیار دیر وقت

این دنده آن دنده شدن-این پهلو آن پهلو شدن

 

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

 

ارزانی(بخشیدن، دادن)

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

چوب علی موجود-چوب کج و معوج درویشان

دوری و دوستی-دوری برای دوام و پایداری دوستی لازم است

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

 

پر افاده-متکبر-مغرور

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار
چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی
دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

زبان مو درآوردن-بسیار گفتن و نتیجه نگرفتن

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن
دهن کسی آب افتادن-به طمع افتادن-میل شدید پیدا کردن

با کسی بحث و مجادله کردن

بند شدن در جایی-قرار یافتن-ساکن شدن-آرام گرفتن

رخصت خواستن-اجازه خواستن
الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

 

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

ترکه-آدم باریک و بلند
پیزری-پوشالی-بی ارزش و بی مصرف
الو گرفتن(آتش گرفتن، (کنایه از شدت خشم و عصبانیت))

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن
برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن
پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

 

جِر زدن-دبه درآوردن-گردن نگرفتن-تقلب کردن در بازی

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

پشت سر کسی ایستادن-از کسی پشتیبانی کردن

جیک-صدا-آواز

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن
چوب سیگار-نی سیگار
 

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

 

زیر گرفتن-زیر کردن

آسیاب‌گردان-کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید

بابت-مورد-زمینه-موضوع

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

 

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

 

خواربار-ارزاق-خوراک

در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)
در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن
پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دولاب-گنجه-کمد-قفسه

توالت رفتن-به دستشویی رفتن
خدا داده-دیم کاری

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

دربند-کوچه ی بن بست-مانع در محل ورود

برداشتن-قبول کردن-اختیار کردن

استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

 
خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

تو دار-راز نگهدار

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

 

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

 

بند انگشت-فاصله ی نوک انگشت تا نخستین خط آن
جفت کردن صدا با ساز-هماهنگ کردن صدای ساز توسط کوک
بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

 

ده کوره-ده یا شهر کوچک عقب افتاده و بدون امکانات

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن
خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

پهن شدن آفتاب-روز شدن

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن

جا افتادن-سر جای خود آمدن

چمباتمه زدن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو

روده دراز-پر حرف-وراج

بد گوشت-آدم نچسب-دیر پیوند-کسی که زخمش دیر بهبود یابد

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن

دختر دم بخت-دختری که هنگام شوهر کردن او رسیده باشد

داو-نوبت بازی

تخته بند شدن-زمین گیر شدن-ناتوان از حرکت اعضای بدن شدن
بی پیر-آدم بد و تربیت نشده-چیز سخت-کار دشوار

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

دست به آب رسانیدن-به دستشویی رفتن-به توالت رفتن

دست به دست دادن-دست عروس را در دست داماد گذاشتن

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن
رمباندن-خراب کردن

حهاز-کشتی بزرگ

 

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

چال افتادن-گود شدن

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

آتش‌پا(فرز و چالاک، بی قرار)
بمیرم-قربان بروم

بالینی-کلینیکی

اُتُل-شکم-اتوموبیل

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

 

 

 

خراب-از کار افتاده-دارای اختلال-فاسد-منحرف اخلاقی

جریحه دار-زخمی-دل شکسته-رنجیده

دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن

رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند

زحمت کشیدن-کار کردن

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن

تاخت زدن-عوض کردن چیزی با چیزی

تیر در کردن-تیراندازی کردن
درگیری-گرفتاری-نزاع-جنگ

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن
حُجره-دفتر کار در بازار و تیمچه

جد و آباد کسی را گفتن-آبا و اجداد کسی را دشنام دادن

دُم کلفت-پول دار-مقتدر

 
دو کرپا-چمباتمه
 

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

خود را بستن-پول دار شدن

تسمه ای-آدم لاغر و باریک ولی نیرومند

پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو
خلاف-جرم

تراشیده شدن-لاغر شدن

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

پا روی خِر کسی گذاشتن-تنگ گرفتن بر کسی

سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

بی معنی- بیخود
دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن

تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن

پِی-دنبال

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن
دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو

 

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

زبان گرفتن-کسی را با زبان خوش آرام کردن

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

 

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

 

ریختگی-ریزش

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

 

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

آل(موجودات افسانه‌ای مانند جن و غول)

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن
تخته پوست انداختن-زمانی دراز نزد کسی ماندن-کنگر خوردن و لنگر انداختن

 
جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن

خانه به دوش-بی خانمان-آواره

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

 

راحت باش-خطابی به سربازان به هنگام آموزش نظامی برای اندکی استراحت

اسکلت‌بندی-طرح‌ریزی-زیرسازی

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن
افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

خط دادن-سرمشق دادن-فکر کسی را هدایت کردن

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

 

 

خدا نکرده-امیدوار این طور نباشد

 

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

آشنایی به روشنایی انداختن-پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن
چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

بنا کردن-شروع کردن

دستِ چپ-سمت چپ
زن ذلیل-مردی که مطیع محض زنش است
ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن
رخت کسی کوک بودن-رفاه داشتن

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

 

افسرده‌بیان(بی‌هوده و بی‌مزه‌گو)

پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن